چندی پیش به یکی از دوستانم که قصد شروع کسب و کار خود را داشت، پیشنهاد دادم برای پروموشن تجارت و حفاظت مالکیت معنوی خود بر محصولاتش اقدام به ثبت برند خود کند.
ثبت برند یکی از مفاهیمی است که در طی سالیان دراز و در غرب و در طی شکل‌گیری نظام سرمایه‌داری مدرن شکل گرفته است. البته در شرق نیز موارد مشابهی مانند 紋 «مون» ژاپنی وجود داشته است؛ اما کاملاً مطابق بر معنایی که امروزه ما از این واژه سراغ داریم نیست.
«برند» ریخت تغییر شکل یافته‌ی واژه‌ی نوردیک brandr است. این کلمه در بدو امر به معنای چوب گداخته یا مشعل بود و مجاز از داغی بود که دامداران بر روی احشام خود می‌زدند تا مالکیت خود را بر آن ثابت کنند. با انقلاب صنعتی و افزایش بی‌سابقه‌ی تولید و شبکه‌ی توزیع، مفهوم نشان تجاری مبدل به نشانی از کیفیت محصولات یک تولید کننده گردید. چندین دهه طول کشید تا ارزش بالای این مفهوم برای همگان آشکار شود و امکان ثبت برند برای مالکین آن فراهم گردد. در دوران پست مدرن و شکل‌گیری مفاهیم رسانه و افکار عمومی، ثبت برند معنایی دوباره یافت. در این سال‌ها برندهای بزرگ نشان دادند می‌توان برای نشان تجاری خود درک نمادینی فراتر از کیفیت محصول خلق کنند به نحوی که به کمک تبلیغات، ارزشی احساسی و نه منطقی برای مخاطبین خود بیافرینند. امروزه اصلی‌ترین «محصول» هر برند، خود نشان تجاری آن است. مورد عجیب اپل را به خاطر بیاورید. این شرکت برند خود را علاوه بر مسائل رایج، حول شخصیت استیو جابز شکل داده بود. این موضوع موجب شد با فوت وی، ارزش برند با سقوط رو به رو شود.
در ایران نیز ثبت برند نقش مهمی در حفاظت از حق مالکیت و دارایی‌های افراد ایفا می‌کند. در کشور ما امکان ثبت برند، تحت عنوان ثبت نشان تجاری برای افراد حقیقی و حقوقی فراهم است. ماده‌ی 30 قانون اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری به این موضوع پرداخته است.
اگر قصد ثبت برند خود را دارید، برای این کار باید ابتدا با مراجعه به وبسایت iripo.ssaa.ir درخواست خود را به صورت الکترونیکی ثبت کنید. در این میان، ثبت اظهارنامه مهم‌ترین بخش در طول پروسه ثبت برند تجاری است. برای این کار باید ابتدا از پورتال رسمی مرکز مالکیت مهعنوی اقدام به ارسال درخواست خود کنید. پس از این مرحله با دادن تعهد برای پیگیری‌های آتی، تاریخی به شما اعلام می‌شود تا برای اطلاع‌رسانی درباره‌ی نتیجه‌ی بررسی وضعیت خود مجدداً مراجعه کنید. در این مراحل، شما باید با توصیف علامت، مشتمل بر مسائلی مانند عنوان، آوانویسی، رسته‌ی فعالیت، صورت گرافیکی و... به معرفی نشان تجاری خود بپردازید. عنایت داشته باشید که هر نشان تجاری در سه فرم برند (یا نمانام)، لوگو (یا نشان واره) و نام تجاری ممکن است نشان داده شود که هر سه‌ی آن‌ها باید بارگذاری شوند. سپس با پرداخت هزینه، شماره‌ی اظهارنامه‌ی مربوط به خود را دریافت نمائید. با این شماره قادر خواهید بود که وضعیت پرونه‌ی خود را به صورت پیوسته و برخط رصد نمائید.
مدارک ثبت برند افراد حقیقی و حقوقی نیز مانند هزینه‌ی ثبت برند آن‌ها متفاوت است. اشخاص حقیقی نیازمند کپی برابر اصل شناسنامه، کارت ملی، مدارکی اثبات کننده‌ی فعالیت در رسته‌ی برند درخواستی و کارت بازرگانی در صورت درخواست علامت برای صادرات ، نام ژنریک دارو (برای درخواست علامت تجاری برای دارو )، ارائه مدارک حق تقدم در صورت وجود ادعای حق تقدم و نمایندگی (در صورت وجود وکالت نامه) ، تصویر علامت تجاری در قالب jpg یا jpeg ارائه تصویر 6 نما در صورت درخواست علامت سه بعدی، مدارک معنی کلمه در صورت دارا بودن معنی یا معانی خاص و در انتها، ارائه نسخه‌ای شرایط استفاده از علامت جمعی است.
اما برای اشخاص حقوقی، کپی برابر اصل روزنامه رسمی و تغییرات شرکت در آن، کارت بازرگانی در صورت درخواست صادرات، شناسنامه و کارت ملی افراد دارای حق امضا در شرکت، ارائه نمونه علامت در قالب jpg یا jpeg و همچنین مدارک دال بر فعالیت در رشته، نمایندگی در صورت وجود وکالت نامه قانونی و حق تقدم در صورت درخواست، نام ژنریک دارو در صورت درخواست برای دارو، ارائه گواهی مقام صلاحیت‌دار در صورت درخواست علامت جمعی و اسناد معنی کلمه تجاری در صورت دارا بودن معنی خاص مواردی هستند که مورد نیاز خواهد بود.